Wat is METADATA of META-INFORMATIE?

Het is ‘informatie over informatie’, het is informatie die karakteristieken van bepaalde gegevens omschrijft. Het is op het eerste gezicht onzichtbare informatie die bij een digitale foto, een digitale illustratie of een html-pagina op een website mee is ingesloten in de code. Maar ook bij elke sms of elk Facebookbericht zit er metadata, zoals de plaats en het uur van verzenden.
Bij het maken van een digitale foto zal je toestel (camera, tablet of smartphone) telkens automatisch metadata bij elke foto insluiten. De plaats van de opname met de exacte locatie (coördinaat zoals een gps), het uur en de dag van je opnamen, maar ook het toesteltype, de sluitertijd, de lens, het diafragma, enzovoort.
Daarnaast geeft je toestel een naam aan elke foto. Die naam bestaat meestal uit cijfers en letters. Dit is eerder machinetaal en heeft voor ons weinig betekenis. Je kan uiteraard nadien die data consulteren en/of bewerken en aanvullen.

Wat is het nut of het belang van meta data?

Stel je voor dat je een map op je computer hebt waar 15 foto’s in staan. Je noemt de map ‘Evenementen 2018’. Het is op het moment van creatie duidelijk wat het onderwerp van die 15 foto’s is. Stel je nu voor dat je een foto zoekt van evenementen uit 2010. Dat was een paar computers geleden, en al je foto’s van die tijd stonden bij elkaar in één map. Je hebt ze nog wel ergens staan, maar waar? Zoeken is dan lastig want de foto heeft automatisch een nietszeggende naam meegekregen. Moest je nog exact de plaats, de dag en het uur van je opname kennen, dan zou je je foto wél snel terugvinden … Door zelf de gewoonte te nemen om de naam van je foto te bewerken en metatags bij je beelden toe te voegen, maak je je beelden veel eenvoudiger vindbaar.
Dat is ook zo op internet. Als je een zoekterm ingeeft in Google gaat die ook in de eerste plaats op zoek naar metadata. Dus ook webpagina’s worden door metadata makkelijk teruggevonden.
Dus als je veel digitale foto’s maakt kan je maar beter op een consequente wijze metadata aan je beelden toevoegen, als je ze later vlug wil terugvinden.

Datavisualisatie … data wat?

Zodra je een foto of een tekst op het internet plaatst is al jouw metadata wereldwijd beschikbaar. Als je op Google een zoekterm ingeeft, doorzoekt Google die ‘metadata’ om jou feedback te kunnen geven. Dat is ook zo voor sms’en die je verstuurt. Geen paniek, men kan niet zien wie iets stuurt, maar wel wat je stuurt in combinatie met je metadata (zoals plaats, uur, toesteltype enz.).
Men is perfect in staat is om enkel op basis van trefwoorden in sms-teksten in combinatie met metadata vliegroutes in kaart te brengen, op basis van de sms’en die passagiers vlak voor het opstijgen en vlak na het landen versturen. Dit noemt men datavisualisatie.

Of nog een voorbeeld:
De toeristische dienst van New York heeft een diepgaande studie laten doen om te weten wat de routes zijn die de meeste toeristen nemen in de stad, op basis van de unieke IP- adressen van elk digitaal toestel.
Door de metadata van één IP-adres van een toestel na te gaan, kan je zien op welke plaatsen er foto’s zijn gemaakt door één persoon op één dag. Als je aan elke plek (geolocatie) een punt toekent en dan een lijn trekt tussen al die punten, kan je de route van dat IP-adres (en dus van de toerist) zien. Als je nu deze informatie van honderden personen gaat combineren krijg je een spinnenweb van lijnen.
De plekken waar de meeste foto’s worden gemaakt worden op deze wijze zeer goed zichtbaar. Ook de gevolgde routes worden erg duidelijk. Op basis van die informatie weet de toeristische dienst nu een heleboel nuttige informatie.

– waar de meest zinvolle plekken zijn om infopunten voor toeristen te maken.
– waar ze betere signalisatie kunnen voorzien.
– langs welke routes informatie posters een zinvolle investering zijn.
– welke openbare transportmiddelen ze kunnen aanbevelen om deze plaatsen vlot te bezoeken.
– welke plaatsen een betere toegankelijkheid kunnen gebruiken.
– wat de adressen zijn met nutsvoorzieningen langs deze routes, enz…

Oei, zijn mijn data dan wel veilig?

Als jij zelf al moeite hebt om je eigen foto’s van enkele maanden geleden terug te vinden op je eigen computer, zal je begrijpen dat het al specialistenwerk is om met die metadata van het internet aan de slag te gaan en zinvolle conclusies te trekken uit die informatie.
Door de eeuwen heen heeft men in de wetenschap altijd al met gegevens of data gewerkt om feiten zichtbaar en helder te kunnen stellen. Dat is dus niet nieuw. Maar je data op sociale media en internet zijn wel iets vlotter beschikbaar dan vroeger. Je dient dus wel voorzichtig om te springen met al je beeldmateriaal dat je op het internet zet. Heb je liever dat men al je gegevens niet kan doorzoeken, dan kan je je metadata gaan bewerken voor je ze op Facebook of op internet zet.
Langs de andere kant wil je wél dat men jouw foto’s vlot kan terugvinden als je iets wil gaan promoten. Of je wil dat men je webpagina om de juiste reden komt bezoeken. In dat geval kan je juist zelf extra zoektermen, metadata of metatags aan je digitaal materiaal gaan toevoegen.