Over kleuren – CMYK/RGB/PMS

Rode en blauwe plakkaatverf mengen geeft paars. Geel en blauw wordt samen groen. Dat heb je wellicht onthouden van je tijd in de lagere school. Toch valt er heel wat meer te weten over kleuren. Zeker wanneer je grafisch werk doet (zowel voor online gebruik, als voor drukken/printen), is een basiskennis van kleurenleer geen luxe.

Bij de classificatie van kleur wordt er een onderscheid gemaakt tussen kleuren die door licht worden gevormd, of die met pigment zijn samengesteld. Een introductie:

overkleuren1

RGB – kleur op basis van licht

RGB staat voor rood, groen en blauw. Met deze kleurencombinatie kun je behalve zwart ook hele felle kleuren creëren doordat het uitgangspunt licht is. Denk hierbij aan een computerscherm, beamer of televisie. Een uitgeschakeld beeldscherm is zwart (kleurloos) door middel van toegevoegd licht ontstaan de kleuren.

CMYK – kleur op basis van pigment

CMYK staat voor de kleuren Cyaan, Magenta en Yellow. Door de kleuren cyaan, magenta en geel te mengen ontstaat geen zwart, hooguit donkerbruin, daarom is de kleur zwart (K) toegevoegd. Door deze vier kleuren in verschillende doseringen met elkaar te combineren kunnen alle kleuren in het CMYK-spectrum worden nagebootst. CMYK is voor print- en drukwerk de standaard.

PMS (Pantone)

Naast RGB en CMYK kleuren zijn er ook PMS-kleuren. Er zijn ruim 1100 kleuren gedefinieerd door het bedrijf Pantone, die elk hun unieke nummer hebben. Met deze unieke nummers wordt gegarandeerd dat een kleur overal ter wereld exact gelijk is. Hierdoor zijn Pantone kleuren uitermate geschikt voor bedrijfslogo’s en huisstijlen. Pantone kleuren kunnen niet goed nagemaakt worden met CMYK omdat Pantone kleuren alleen worden gemaakt door 15 basis pigmenten inclusief zwart en wit. Door bepaalde hoeveelheden van één pigment te mengen met een bepaalde hoeveelheid van één andere pigment ontstaat er één kleur van alle Pantone kleuren. PMS-kleuren worden vaak gebruikt bij druk van gadgets (balpennen, textiel, …), enveloppes, briefpapier, enzovoort.

In onderstaande afbeelding zie je dat het menselijk oog de breedste omvang van kleuren kent. Hoe je de kleuren gedrukt of op een scherm krijgt, is afhankelijk van factoren als het materiaal waarop gedrukt wordt, de kwaliteit van inkt en de machine waarmee gedrukt wordt en zowel hardware- als softwarematige instellingen. Daarnaast blijkt dat het kleurenspectrum van het CMYK-kleurenmodel aanzienlijk kleiner is dan het kleurenspectrum van het RGB-kleurenmodel. Omgekeerd betekent dit dat het aantal RGB-kleuren vele malen groter is dan het aantal CMYK-kleuren.

cmyk-rgb

Samenvattend kan worden gezegd dat het CMYK-model (cyaan, magenta, geel en zwart) wordt gebruikt voor drukwerk als flyers, folders, visitekaartjes en meer, en het RGB-model (rood, groen en blauw) voor o.a. fotoproducten, televisie en computer. Maar wat als je bijvoorbeeld een foto wilt gebruiken voor drukwerk? In dat geval moet de kleurmodus worden omgezet. Dit betekent dat, vanwege het grotere kleurbereik van het RGB-model, soms naar een alternatieve CMYK-kleur gezocht moet worden. Houdt er hierbij rekening mee dat die alternatieve kleur (CMYK) doffer en donkerder uitvalt dan de originele kleur (RGB). Dit verschil wordt veroorzaakt door een verschillende kleuropbouw in beide modellen (RGB gevormd door licht; CMYK gevormd door pigment). Bij het converteren van RGB naar CMYK-kleuren zijn groen en blauw vaak de meest problematische kleuren.

Bronnen:
https://www.printerpro.nl/cmyk-rgb-of-pantone/
https://blog.drukwerkdeal.nl/238/wat-is-het-verschil-tussen-rgb-en-cmyk